Ethyl acetate là gì? Tính chất, điều chế, ứng dụng thực tiễn 

Ethyl acetate là gì?

Ethyl acetate, còn được gọi là axetat etyl, có công thức hóa học C₄H₈O₂. Đây là một chất lỏng không màu, sở hữu mùi thơm đặc trưng của ester. Với quy mô sản xuất lớn, hợp chất này được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như sản xuất mực in, sơn, thuốc trừ sâu và làm dung môi trong công nghiệp.

Đọc thêm: Glixerol là gì? Tính chất hóa lý, điều chế, ứng dụng, lưu ý khi sử dụng

Tính chất lý hóa của Ethyl acetate 

Tính chất vật lý của  Ethyl acetate

• Trạng thái: Là chất lỏng trong suốt, không màu, mang hương thơm nhẹ giống mùi trái cây.

• Tính chất: Là dung môi có độ phân cực nhẹ, dễ bay hơi, không gây độc hại và không có khả năng hút ẩm.

• Độ tan:

  • Ở nhiệt độ phòng, Ethyl Acetate có thể hòa tan khoảng 3% nước và có độ tan trong nước đạt gần 8%. Khi nhiệt độ tăng, khả năng hòa tan của nó trong nước cũng tăng theo.

  • Có thể hòa lẫn với nhiều dung môi hữu cơ khác như Etanol, Ete etylic, Cloroform,...

  • Đặc biệt, dễ dàng hòa tan trong Axeton và Benzen.

- Nhiệt độ sôi thấp chỉ ở 77,1 °C.

- Khối lượng phân tử  88.105 g/mol.

- Tỷ trọng: 0.897.

- Nhiệt độ đông đặc - 83.6ºC.

- Độ nhớt: 0.426cP (20ºC).

- Áp suất hơi:14 kPa (20ºC).

Tính chất hóa học của  Ethyl acetate

Phản ứng thủy phân của Ethyl acetate:

Quá trình thủy phân Ethyl acetate được diễn ra trong môi trường có tác nhân xúc tác là axit [H+] để tạo ra ancol Etylic và axit Axetic. Phương trình phản ứng:

CH3COOC2H5 + H2O   →  C2H5OH + CH3COOH

Điều chế Ethyl acetate như thế nào?

Hiện nay, có nhiều phương pháp khác nhau để tổng hợp Ethyl Acetate, trong đó một số phương pháp phổ biến bao gồm:

• Phương pháp khử hydro từ ethanol: Quá trình này diễn ra ở nhiệt độ dưới 250°C với sự có mặt của xúc tác đồng. Sản phẩm phụ thu được là diethyl ether, có thể tách ra bằng phương pháp chưng cất áp suất hoặc chưng cất màng.

• Phản ứng este hóa Fischer: Đây là phản ứng giữa ethanol và axit acetic ở điều kiện nhiệt độ phòng, với axit sulfuric (H₂SO₄) đóng vai trò là chất xúc tác:
  

  CH3CH2OH + CH3COOH → CH3COOCH2CH3 + H2O

• Phản ứng Tishchenko: Phản ứng này sử dụng alkoxide làm chất xúc tác, trong đó hai phân tử acetaldehyde (CH₃CHO) kết hợp để tạo thành ethyl acetate:
  

  2CH3CHO -> CH3COOCH2CH3.

Đọc thêm: Muối axit là gì? Đặc điểm, tính chất đặc trưng, ứng dụng 

Ethyl acetate có nguy hiểm không? 

• Việc tiếp xúc lâu dài với Ethyl Acetate có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe nếu không được kiểm soát đúng cách. 

• Ảnh hưởng đến hệ hô hấp: Người tiếp xúc có thể gặp phải các triệu chứng như viêm phổi, khó thở, ho kéo dài, viêm mũi, nghẹt mũi và cảm giác khó chịu khi hít thở.

• Tác động lên da: Đặc biệt với những người có làn da nhạy cảm, Ethyl Acetate có thể gây kích ứng dẫn đến đỏ, ngứa, khô ráp, thậm chí nứt nẻ và chảy máu nếu tiếp xúc thường xuyên.

• Ảnh hưởng đến mắt: Hóa chất này có thể gây kích ứng mắt với các biểu hiện như đỏ, ngứa, chảy nước mắt, cảm giác bỏng rát hoặc tạm thời làm giảm thị lực.

• Tác động đến hệ thần kinh: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, việc tiếp xúc liên tục với Ethyl Acetate có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, gây ra các triệu chứng như chóng mặt, hoa mắt, mất thăng bằng, rối loạn tâm lý, khó ngủ và cảm giác mệt mỏi kéo dài.

Ứng dụng của ethyl acetate trong các lĩnh vực 

Ứng dụng trong ngành sơn và mực in

Nhờ chi phí hợp lý, độc tính thấp và mùi hương dễ chịu, Ethyl Acetate được sử dụng rộng rãi trong sản xuất mực in và sơn. Ngoài ra, hợp chất này còn có mặt trong các sản phẩm như nước tẩy sơn móng tay, dung dịch làm sạch bảng mạch điện tử, giúp nâng cao hiệu quả làm sạch và bay hơi nhanh chóng.

Ứng dụng trong ngành tách chiết hóa học

Ethyl Acetate là dung môi quan trọng trong quá trình tách chiết hợp chất hữu cơ, điển hình là chiết xuất caffeine từ hạt cà phê và lá trà xanh. Điều này giúp tạo ra các sản phẩm cà phê và trà có hàm lượng caffeine thấp hơn, phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng.

Ứng dụng trong ngành thực phẩm

Trong công nghiệp thực phẩm, Ethyl Acetate đóng vai trò là chất tạo hương quan trọng, góp phần làm dậy mùi cho bánh kẹo, trái cây chế biến, rượu vang,… Đặc biệt, dung môi này đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm theo quy định hiện hành.

Ứng dụng trong sản xuất nước hoa

Ethyl Acetate không chỉ giúp nước hoa bay hơi nhanh hơn mà còn kéo dài thời gian lưu hương trên da. Ngoài ra, hợp chất này còn mang lại mùi hương tự nhiên, gần giống với các loại trái cây như mâm xôi, dứa,... Đây cũng là đặc điểm đặc trưng của nhiều loại ester được sử dụng trong công nghiệp nước hoa.

Lưu ý quan trọng khi sử dụng ethyl acetate 

• Trong quá trình vận chuyển, cần đảm bảo đóng gói cẩn thận, tránh sử dụng các dụng cụ có khả năng tạo ma sát hoặc phát tia lửa điện để hạn chế nguy cơ cháy nổ.

• Khi mở nắp thùng chứa hóa chất, cần thao tác nhẹ nhàng, cẩn thận để tránh bắn văng hoặc bay hơi đột ngột.

• Quá trình sử dụng nên thực hiện tại khu vực thông thoáng, được trang bị hệ thống thông gió và thiết bị chữa cháy nhằm đảm bảo an toàn.

• Khi tiếp xúc với Ethyl Acetate, cần tránh để hóa chất dính trực tiếp vào da và mắt. Người làm việc nên trang bị đầy đủ đồ bảo hộ như quần áo chuyên dụng, kính mắt, khẩu trang và găng tay đạt tiêu chuẩn EN 166. Nếu không may hóa chất văng vào mắt, cần nhanh chóng giữ mắt mở và rửa ngay bằng nước sạch để giảm thiểu nguy cơ tổn thương.

Lưu ý khi bảo quản ethyl acetate

Ethyl Acetate là dung môi có tính bay hơi cao, vì vậy cần đặc biệt chú ý trong quá trình bảo quản. Hóa chất này nên được lưu trữ trong các thùng hoặc lọ kín, đặt tại khu vực khô ráo, thoáng khí và có nhiệt độ thấp để hạn chế sự bay hơi. Tránh bảo quản ở những nơi có nhiệt độ cao nhằm đảm bảo an toàn và duy trì chất lượng sản phẩm.